Jak dochodzi do uzależnienia? Centrum psychoterapii wskazuje, iż uzależnienie jest przewlekłą dysfunkcją systemu mózgowego, który obejmuje nagrodę, motywację i pamięć. Chodzi tu o sposób, w jaki organizm pożąda substancji lub zachowania, zwłaszcza jeśli powoduje to kompulsywne lub obsesyjne dążenie do “nagrody” i brak troski o konsekwencje. Z czasem uzależnienia mogą poważnie zakłócić codzienne życie. Osoby doświadczające uzależnienia są również podatne na cykle nawrotów i remisji. Oznacza to, że mogą one przechodzić od intensywnego do łagodnego używania. Pomimo tych cykli, uzależnienia zazwyczaj pogarszają się z czasem. Mogą one prowadzić do trwałych komplikacji zdrowotnych i poważnych konsekwencji, takich jak bankructwo. Ośrodek profilaktyki i terapii uzależnień prowadzi leczenie mające na celu wyjście z uzależnienia. Odwyk stacjonarny to jedna z form terapii od uzależnień.
Podatność na uzależnienia
Niektórzy ludzie mogą spróbować danej substancji lub zachowania i nigdy więcej się do nich nie zbliżyć, podczas gdy inni stają się uzależnieni. Dzieje się tak częściowo z powodu płatów czołowych mózgu. Płat czołowy pozwala człowiekowi na opóźnienie uczucia nagrody lub gratyfikacji. W przypadku uzależnienia płat czołowy działa nieprawidłowo, a gratyfikacja jest natychmiastowa. Inne obszary mózgu również mogą odgrywać rolę w uzależnieniach. Kora przedniego zakrętu obręczy i jądro akomodacji, które jest związane z przyjemnymi doznaniami, mogą zwiększać reakcję osoby narażonej na substancje i zachowania uzależniające. Inne możliwe przyczyny uzależnień to brak równowagi chemicznej w mózgu i zaburzenia psychiczne, takie jak schizofrenia lub choroba dwubiegunowa. Zaburzenia te mogą prowadzić do strategii radzenia sobie, które stają się uzależnieniami. Eksperci uważają, że powtarzające się i wczesne narażenie na działanie substancji i zachowań uzależniających odgrywa znaczącą rolę. Środowisko i kultura również odgrywają rolę w tym, jak dana osoba reaguje na substancję lub zachowanie. Brak lub zakłócenia w systemie wsparcia społecznego danej osoby mogą prowadzić do uzależnienia od substancji lub zachowań. Traumatyczne doświadczenia, które wpływają na zdolność radzenia sobie z problemami, mogą również prowadzić do zachowań uzależniających. Ośrodek terapeutyczny dla alkoholików poprzez pracę sztabu profesjonalistów pomaga przepracować problemy z przeszłości.
Rola neuroprzekaźników
Neurony komunikują się za pośrednictwem dendrytów i aksonów, wysyłając impulsy elektryczne w dół aksonu, przekształcając je w sygnały chemiczne na terminalu aksonu, uwalniając neuroprzekaźniki (przekaźniki chemiczne) przez szczeliny synaptyczne (wąska przestrzeń między terminalem aksonu a dendrytem innego neuronu) i przyłączając się do miejsca receptorowego neuronu odbierającego. Dendryt odbiera neuroprzekaźnik i przekształca go z powrotem w sygnały elektryczne. Proces ten zachodzi pomiędzy miliardami neuronów w mózgu. 
Komunikacja między neuronami służy do kontrolowania zachowania, poznania, nastroju i ruchu. Nadużywane narkotyki, których struktura chemiczna naśladuje naturalne neuroprzekaźniki, zakłócają normalne przetwarzanie neuronalne, uwalniając neuroprzekaźniki w nadmiernych ilościach, zapewniając większą przyjemność niż naturalnie przyjemne czynności związane z przetrwaniem (np. jedzenie lub seks) i zapobiegając normalnemu wychwytowi chemicznemu, co oznacza, że nadmierna ilość neuroprzekaźników pozostaje w synapsie, wpływając ostatecznie na zachowanie innych komunikujących się neuronów, co subiektywnie zmienia nasz nastrój. Układ nagrody w mózgu jest aktywowany, gdy jednostka angażuje się w działania związane z przetrwaniem, dostarczając euforycznych uczuć i wzmacniając zachowanie. Zakład leczenia uzależnień prowadzi różne metody leczenia – związane również z pracą neuroprzekaźników.
Zjawisko biopsychospołeczne
Jednak najlepszym sposobem na wyjaśnienie uzależnienia jest zjawisko biopsychospołeczne. Wiemy, że uzależnienie ma komponent biologiczny. Powoduje ono czasowe i trwałe zmiany w mózgu i ciele. Wiemy również, że istnieje komponent psychologiczny: niezdolność do radzenia sobie z niepokojącymi emocjami. Komponent społeczny uzależnienia związany jest z kulturą rówieśniczą, ponieważ to oni wpływają na to, czego używasz, jak używasz, czy jak (nie) radzisz sobie z emocjami. W pytaniu o naturę kontra wychowanie, odpowiedź może brzmieć po prostu natura i wychowanie. Narkotyki wpływają na nas biologicznie i możemy być nawet genetycznie predysponowani do tych efektów. Ponadto, Twoi rodzice, rodzina, przyjaciele mogli modelować zachowania uzależniające lub niezdolność do radzenia sobie z emocjami w zdrowy sposób. Wiele osób uważa uzależnienie za problem wynikający z osobistej słabości, zapoczątkowany w celu samozadowolenia i kontynuowany z powodu niechęci lub braku wystarczającej siły woli, by przestać. Jednak w środowisku medycznym i naukowym pogląd, że uzależnienie jest spowodowane wyłącznie poszukiwaniem przyjemności, stracił na znaczeniu. Klinicyści i naukowcy uważają obecnie, że wiele osób angażuje się w potencjalnie uzależniające czynności, aby uciec od dyskomfortu – zarówno fizycznego, jak i emocjonalnego. Ludzie zazwyczaj angażują się w doświadczenia psychoaktywne, aby czuć się dobrze i lepiej. Korzenie uzależnienia tkwią w działaniach związanych z poszukiwaniem wrażeń i samoleczeniem.
